Bram van der Vlugt was liever goede vader dan goede acteur

Jarenlang stond hij ‘zijn goede vriend’ Sinterklaas bij. De zaterdag overleden acteur Bram van der Vlugt (86), misschien wel de grootste kindervriend van Nederland, genoot van zijn ‘alter ego’. "Het is een grote, grote eer om Sinterklaas te mogen ‘helpen’." Ondanks zijn bekendheid op televisie lag het hart van Van der Vlugt bij het toneel. "Het spelen voor een publiek heeft iets magisch. Niets is mooier dan optreden."

In 1986 besteeg Van der Vlugt voor het eerst de schimmel Amerigo, het paard van Sinterklaas. Van der Vlugt noemde het "een eer" bij te hebben mogen dragen aan de sinterklaascultuur in Nederland. Toch was er voor de acteur ook een keerzijde aan de rol. "Sinterklaas moet tegenwoordig mijn stem en gezicht hebben. Dat is de vloek van televisie. Er is niet één echte Sint. Ik ben alleen de meest uitgezonden Sinterklaas."

In 2010 nam Van der Vlugt afscheid als Sinterklaas en gaf het stokje over aan Stefan de Walle. De laatste keer dat hij als goedheiligman optrad was begin dit jaar in De Grote Sinterklaasfilm.

Gefascineerd door het theater

Het grote publiek kent Van der Vlugt behalve als goedheiligman vooral van televisieseries. Daarin leek hij een patent te hebben op de rol van wijze man. Zo speelde hij door de jaren heen geregeld een dokter (Memorandum van een dokter, 1963-1964 en 1965-1966, Medisch Centrum West, 1988-1991), advocaat (Keyzer & De Boer Advocaten, 2005-2006) en hoofdofficier van justitie (Unit 13, 1996). "Het gaat mij niet om het beroep van een personage, maar om het karakter."

Van kinds af aan was Van der Vlugt gefascineerd door het theater. "Als tiener in de schouwburg dacht ik al: 'oh, als ik daar ook eens zou mogen staan.'" Toch koos hij in eerste instantie niet voor een carrière als acteur. Op advies van zijn ouders ging hij ‘eerst een vak leren’ en volgde hij de opleiding bouwkunde in Delft. Pas op zijn 24e begon hij in Amsterdam aan de toneelschool. Als acteur debuteerde Van der Vlugt in 1961 als Koen Govaerts in Verkeerd begin van Jan Staal.

Doorbraak

In 1963, twee jaar nadat hij de toneelschool had afgerond, speelde hij zijn eerste televisierol van betekenis. De rol van arts in de doktersserie Dr. Finlay (ook bekend als Memorandum van een dokter) betekende zijn grote doorbraak als tv-acteur. Daarna volgden nog meer succesvolle televisieoptredens, zoals in Ritmeester Buat (1968/1969), Klaverweide (1974-1976), De Fabriek (1979) en Herenstraat 10 (1983). Ook speelde hij in verscheidene films, waaronder Pastorale 1943 (1977) en Het verboden bacchanaal (1981), beide van Wim Verstappen, De smaak van water (1982) en De kroon (2004).

Van der Vlugt speelde in de jaren zestig voor de vernieuwingsgezinde toneelgroep Studio van Kees van Iersel. In 1970 stichtte hij toneelgroep Sater op, die opereerde op het snijvlak van het 'gewone' repertoire toneel en het politieke theater. Vanaf 1974 werkte Van der Vlugt voor allerlei theatergezelschappen en was hij ook in vrije producties te bewonderen.

Louis d'Or

De in Den Haag geboren acteur bleef televisie en film combineren met toneel. In 2000 won hij de Louis d’Or, de hoogste toneelonderscheiding van het land, voor zijn rol van Niels Bohr in het stuk Kopenhagen (1998). "Dat was heel mooi, een beloning. Het is toch een vorm van erkenning." Toch vond Van der Vlugt zijn carrière niet bijzonder. "Ik heb geen echte ‘sterrencarrière’ gehad. Jarenlang stond ik naast de grote ster."

Van der Vlugt vond het een ‘comfortabele positie’ om naast de grote ster te spelen, omdat hij dan de kar niet hoefde te trekken. Zo speelde hij naast Hans Croiset in Professor Bernhardi en naast Anne-Wil Blankers in Maria Stuart. Ook in het toneelstuk Max Havelaar zou Van der Vlugt naast de grote ster staan, maar hij moest die rol tijdelijk naast zich neerleggen. In 2005 werd Van der Vlugt geopereerd aan darmkanker, waardoor hij niet kon spelen. Een paar maanden later stond hij weer op de planken.

Coronavirus

Van der Vlugt was ook een natuurliefhebber. Hij woonde in de buurt van Woerden in het Groene Hart en richtte de stichting Gras en Wolken op. Die zette zich in voor het behoud van boerenbedrijven in het Groene Hart. Van der Vlugt was woordvoerder van de stichting en schreef columns voor de website en verscheidene bladen.

Over zijn vrouw en kinderen praatte Van der Vlugt niet vaak. In 2001 legde hij in Het Parool uit dat zijn gezin ‘besloten terrein’ is. Hij noemde zijn vijf ‘ontzettend leuke kinderen’ zijn grootste prestatie. Zijn gezin was voor Van der Vlugt belangrijker dan zijn carrière. "Ik zeg wel eens: op mijn grafsteen heb ik liever ‘Hij was een goede vader’ dan ‘Hij was een goede acteur’. Maar ze mogen het er natuurlijk ook allebei opzetten."

Van der Vlugt wilde nog lang geen afscheid nemen van het acteren. "Voor de komende jaren stonden er meerdere nieuwe projecten gepland waaronder een nieuwe tournee, een reprise en twee speelfilms", liet zijn familie zaterdag weten in een verklaring.

In oktober deelde Van der Vlugt in een interview met het AD nog zijn angst voor het coronavirus. "Ik zie filmpjes langskomen van restverschijnselen bij mensen die aan de beademing hebben gelegen, dat moet me niet overkomen. Ik ben banger dan in maart", zei hij toen. "Nu kom je niet meer weg met: ach ja, misschien word ik maar een beetje ziek. Dat zou kunnen, maar op mijn leeftijd niet meer, denk ik."