Don't mention the war uit Fawlty Towers komt in de Van Dale

De wereldberoemde quote Don't mention the war uit de omstreden aflevering van de Britse hitkomedie Fawlty Towers krijgt een plekje in de Van Dale. Dat heeft hoofdredacteur Ton den Boon van het woordenboek bekendgemaakt in het radioprogramma Volgspot.

In de aflevering The Germans ontvangt hoteleigenaar Basil Fawlty (John Cleese) een groep Duitse gasten. Hij instrueert zijn personeel doorlopend om vooral níet over de Tweede Wereldoorlog te beginnen, een voornemen waar hij zichzelf vooral niet aan houdt: "Don't mention the war!"

Volgens hoofdredacteur Ton den Boon heeft de zinsnede zich de afgelopen veertig jaar een vaste plek in de Nederlandse taal verworven. "Het wordt vaak schertsend gebruikt als een onderwerp ter sprake dreigt te komen dat je liever even niet ter sprake zou willen brengen", legde hij uit in Volgspot.

Don't mention de vleermuis

In eerste instantie gebeurde dit vaak daadwerkelijk in combinatie met de Tweede Wereldoorlog, wat ook in Nederland nog een precair onderwerp is. "Maar tegenwoordig wordt het ook heel vaak op andere manieren gebruikt. Op de economiepagina stond laatst 'Don't mention the dollar', omdat de dollar heel laag stond. Of in de context van corona: 'Don't mention de vleermuis', dus zelfs in combinatie met een Nederlands woord."

Het is overigens niet de enige zinsnede uit Fawlty Towers die ingeburgerd is in het Nederland. Het woordje 'Qué?', dat de Spaanse kelner Manuel (Andrew Sachs) veel roept als hij iets niet begrijpt, wordt in het Nederlands ook al vaak zonder de Fawlty Towers-context gebruikt om verbazing of verwondering uit te drukken.

Komiek John Cleese maakte halverwege de jaren zeventig twaalf afleveringen over het bouwvallige hotel Fawlty Towers met zijn tirannieke eigenaar Basil Fawlty. De reeks wordt gezien als een van de beste televisiekomedies ooit gemaakt. In 2000 werd Fawlty Towers uitgeroepen tot beste Britse televisieprogramma van de eeuw.